Pídenmo o corpo e mais a alma: hoxe debo volver a Inis Mór, esa Avalon agreste, reino das nove fadas, onde a morte e a vida se xuntan na paz gozosa dun cemiterio mariño. Fuches ti quen me orientou na miña primeira viaxe a Aran, quen me animou a alugar unha bicicleta e pedalear até Dún Aonghasa, fortaleza milenaria e final de calquera viaxe.

A noite de Inis Mór é o arrolo cálido dunha nai bondadosa. Pouco ou nada ten que ver con aquela outra na que nos coñecemos; unha noite que era burbulla, exenta de preocupacións, ignorante da existencia da morte. Unha noite efervescente que se prolongou durante os primeiros anos da miña estadía na Coruña. Ti comandabas daquela tras o balcón do Gomes Gaioso. De personalidade pétrea, auto-tallada no mármore das túas conviccións, eras quen de te enguedellar con vehemencia nun debate sobre cinema ou política para, tan só un bocadiño despois, ceibar aquel chiste irreverente no que escollías para ti o papel protagonista. Si, ho! Aquel da historia da rapaza, o pai e mais a póla da árbore. Sabes de cal che falo. O gracioso non era o narrado, senón observar a progresiva faciana de abraio da nova vítima do calote.

Cando amencemos daquela noite efervescente propuxéchesme un proxecto: abrirmos xuntos un centro de estudo no corazón das Atochas. Foi así como xurdiu o Barco de papel, ese veleiro humilde -mais fachendoso -do que aínda non desembarquei. Foron tempos de moito traballo, nervios e toneladas de ilusión. Na fin de ano de 2015, que pasei na túa casa, abrazáchesme moi forte despois das badaladas e dixéchesme: “Este vai ser o noso ano!”.

Non eras un home de grises. Viviches seguindo con rectitude á túa conciencia, e coa mesma rixidez xulgabas as demais persoas. Con todo, non imaxino un socio máis xusto. Tampouco un amigo máis fiel, como demostra o feito de que conservases as amizades a través das décadas. Eu, nun momento de extrema soidade, recibín unha chamada túa para irmos ver un partido do Dépor a unha cervexaría do Paseo das Pontes. Nunca che dixen o moito que agradecín aquela chamada, nin acho que ti puideses imaxinalo. Fixéchelo polo agarimo que me tiñas, porque me sabías vulnerable, e foi o teu xeito de me confortar.

O Deportivo era outra das paixóns que partillabamos. Era frecuente recibir un whatsapp teu comentando algunha fichaxe, unha decisión do adestrador ou unha actuación individual dalgún xogador. Coma na vida, eu representaba o deportivismo máis pesimista e amolado; ti o eterno optimista e soñador.

Foi talvez esa natureza utópica a que te levou a militar desde moi novo na esquerda independentista. Entendías, seguramente, que non podías fuxir do destino imposto pola túa conciencia e que, coma Ulises, debías navegar decidido cara a unha Ítaca afastada e improbable. Na cuberta, alternabas o teu sorriso retranqueiro cunha seriedade impávida, segundo a navegación o requirise.

Despedímoste un 7 de agosto que choveu arreo na Coruña; unha conxunción perfecta entre o tempo da Galiza, a túa patria natural, e da Irlanda, a túa patria soñada. “Pasas dos corenta e aínda non visitaches Irlanda? Es ben Jaimito!”. Dixéchesme. Enleáchesme tamén para facermos xuntos un curso de cultura e lingua irlandesa na Deputación da Coruña. Foi divertido, mais só aprendín a dicir unha frase en irlandés que teño desde hai anos como estado de whatsapp. Na miña primeira incursión na túa illa non precisei guía de viaxe; abondaron os consellos entusiastas que ti me deches.

Prométoche que nun futuro hei volver a Irlanda; hei entrar no teu pub favorito; hei cear ben; hei escoitar música e hei beber cervexa dabondo para reencher as lágrimas que botei. Despois volverei a Aran e recuperarei aló outro anaquiño de ti. Porque se nunha illa te perdemos, en miles de illas habemos sementar a túa memoria.